Οι ιοί Ζίκα και δάγγειος πυρετός αλλάζουν τη μυρωδιά των ποντικών και των ανθρώπων που μολύνουν, αναφέρουν ερευνητές σε τεύχος του επιστημονικού περιοδικού Cell. Το αλλοιωμένο άρωμα προσελκύει τα κουνούπια, τα οποία τσιμπούν τον ξενιστή, πίνουν το μολυσμένο αίμα τους και στη συνέχεια μεταφέρουν τον ιό στο επόμενο θύμα του.
Ο δάγκειος πυρετός εξαπλώνεται από τα κουνούπια σε τροπικές περιοχές σε όλο τον κόσμο και περιστασιακά σε υποτροπικές περιοχές όπως οι νοτιοανατολικές ΗΠΑ. Προκαλεί πυρετό, εξάνθημα και επώδυνους πόνους, και μερικές φορές αιμορραγία και θάνατο. Περισσότερα από 50 εκατομμύρια κρούσματα δάγκειου πυρετού συμβαίνουν κάθε χρόνο και περίπου 20.000 θάνατοι, οι περισσότεροι από αυτούς σε παιδιά, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας (NIH) Εθνικό Ινστιτούτο Αλλεργιών και Λοιμωδών Νόσων.
Ο Ζίκα είναι μια άλλη ιογενής ασθένεια που μεταδίδεται από τα κουνούπια και ανήκει στην ίδια οικογένεια με τον δάγκειο πυρετό. Αν και είναι ασυνήθιστο ο Ζίκα να προκαλεί σοβαρή ασθένεια σε ενήλικες, ένα πρόσφατο ξέσπασμα στη Νότια Αμερική προκάλεσε σοβαρές συγγενείς ανωμαλίες στα αγέννητα παιδιά μολυσμένων εγκύων γυναικών. Ο κίτρινος πυρετός, η ιαπωνική εγκεφαλίτιδα και ο Δυτικός Νείλος είναι επίσης μέλη αυτής της οικογένειας ιών.
Αυτοί οι ιοί απαιτούν συνεχείς μολύνσεις σε ξενιστές ζώων καθώς και στα κουνούπια προκειμένου να εξαπλωθούν. Εάν λείπει κάποιο από αυτά — εάν όλοι οι ευαίσθητοι ξενιστές καθαρίσουν τον ιό ή πεθάνουν όλα τα κουνούπια — ο ιός εξαφανίζεται. Για παράδειγμα, κατά το ξέσπασμα του κίτρινου πυρετού στη Φιλαδέλφεια το 1793, ο φθινοπωρινός παγετός σκότωσε τα τοπικά κουνούπια και το ξέσπασμα τελείωσε.
Σε τροπικά κλίματα υπάρχουν πάντα κουνούπια. Ο ιός χρειάζεται απλώς ένα μολυσμένο ζώο ξενιστή να τσιμπηθεί από κουνούπι για να εξαπλωθεί. Ο Ζίκα και ο δάγκειος ιός φαίνεται να έχουν αναπτύξει έναν ύπουλο τρόπο να αυξάνουν τις πιθανότητες.
Μια ομάδα ερευνητών από το UConn Health, το Πανεπιστήμιο Tsinghua στο Πεκίνο, το Ινστιτούτο Λοιμωδών Νοσημάτων στο Shenzhen, το Ruili Hospital of Chinese Medicine and Dai Medicine, το Yunnan Tropical and Subtropical Animal Virus Disease Laboratory και το Κινεζικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων , υποψιαζόταν ότι ο δάγκειος πυρετός και ο Ζίκα μπορεί να χειραγωγούν τους οικοδεσπότες με κάποιο τρόπο για να προσελκύσουν τα κουνούπια. Τόσο η ελονοσία όσο και μια γενική φλεγμονή μπορούν να αλλάξουν τη μυρωδιά των ανθρώπων. Η ιογενής μόλυνση από τον δάγκειο πυρετό και τον Ζίκα, σκέφτηκαν, ίσως να κάνει το ίδιο πράγμα.
Πρώτα η ομάδα εξέτασε εάν τα κουνούπια έδειχναν προτίμηση στα μολυσμένα ποντίκια. Και πράγματι, όταν προσφέρθηκε στα κουνούπια μια επιλογή από υγιή ποντίκια ή ποντίκια άρρωστα με δάγκειο πυρετό, τα κουνούπια έλκονταν περισσότερο από τα μολυσμένα ποντίκια.
Στη συνέχεια ανέλυσαν τα δύσοσμα μόρια στο δέρμα μολυσμένων και υγιών ποντικών. Εντόπισαν αρκετά μόρια που ήταν πιο κοινά σε μολυσμένα ζώα και τα εξέτασαν μεμονωμένα. Τα εφάρμοσαν τόσο σε καθαρά ποντίκια, όσο και σε χέρια εθελοντών ανθρώπων, και διαπίστωσαν ότι ένα “αρωματικό” μόριο, η ακετοφαινόνη, ήταν ιδιαίτερα ελκυστικό για τα κουνούπια. Τα αρωματικά για το δέρμα που συλλέχθηκαν από ασθενείς με δάγκειο πυρετό έδειξαν το ίδιο πράγμα: πιο ελκυστικά για τα κουνούπια και περισσότερη παραγωγή ακετοφαινόνης.
Η ακετοφαινόνη παράγεται από μερικά βακτήρια Bacillus που αναπτύσσονται στο δέρμα του ανθρώπου και του ποντικών. Κανονικά το δέρμα παράγει ένα αντιμικροβιακό πεπτίδιο που κρατά υπό έλεγχο τους πληθυσμούς του Βάκιλλου. Αλλά αποδεικνύεται ότι όταν τα ποντίκια μολύνονται με δάγκειο πυρετό και Ζίκα, δεν παράγουν τόσο πολύ από το αντιμικροβιακό πεπτίδιο και ο Βάκιλλος αναπτύσσεται πιο γρήγορα.
“Ο ιός μπορεί να χειραγωγήσει το μικροβίωμα του δέρματος των ξενιστών για να προσελκύσει περισσότερα κουνούπια για να εξαπλωθούν πιο γρήγορα!” λέει ο Penghua Wang, ανοσολόγος στο UConn Health και ένας από τους συγγραφείς της μελέτης. Τα ευρήματα θα μπορούσαν να εξηγήσουν πώς οι ιοί των κουνουπιών καταφέρνουν να επιμείνουν για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα.
Ο Wang και οι συνεργάτες του δοκίμασαν επίσης ένα πιθανό προληπτικό. Έδωσαν σε ποντίκια με δάγγειο πυρετό έναν τύπο παραγώγου βιταμίνης Α, την ισοτρετινοΐνη, που είναι γνωστό ότι αυξάνει την παραγωγή του αντιμικροβιακού πεπτιδίου του δέρματος. Τα ποντίκια που έλαβαν ισοτρετινοΐνη απέδωσαν λιγότερη ακετοφαινόνη, μειώνοντας την ελκυστικότητά τους για τα κουνούπια και ενδεχομένως μειώνοντας τον κίνδυνο μόλυνσης άλλων με τον ιό.
Ο Wang λέει ότι το επόμενο βήμα είναι να αναλύσουμε περισσότερους ανθρώπους με δάγκειο πυρετό και Ζίκα για να δούμε εάν η σύνδεση οσμή δέρματος-μικροβίου είναι γενικά αληθινή σε πραγματικές συνθήκες και για να δούμε αν η ισοτρετινοΐνη μειώνει την παραγωγή ακετοφαινόνης σε άρρωστους ανθρώπους όπως και σε άρρωστα ποντίκια.
Ευτυχώς εμάς δεν μας αφορούν οι παραπάνω ασθένειες, αλλά πρόκειται για ένα πολύ ενδιαφέρον εύρημα και μία πολύ σημαντική ανακάλυψη των επιστημόνων, καθώς το να καταφέρουν να ανατρέψουν το μηχανισμό με τον οποίο προσεκλύονται τα κουνούπια από τους ασθενείς μπορεί να οδηγήσει στη μέιωση ή ακόμα και στην εξάλειψη των σοβαρών αυτών ασθενειών, και ίσως και παρόμιων καταστάσεων!
