Α. Εντοπισμένη σκληροδερμία που διακρίνεται σε :
- Σκληροδερμία «κατά πλάκας» ή «μορφέα», η οποία χαρακτηρίζεται από δερματικές οζώδεις αλλοιώσεις περιβαλλόμενες από άλω χρώματος λιλά, με τη μορφή πλακών διαφόρων σχημάτων και μεγέθους. Με την πάροδο του χρόνου οι αλλοιώσεις αυτές εξελίσσονται σε σκληρές υπερχρωματικές πλάκες με λείο και ατροφικό δέρμα.
- Ταινιοειδή σκληροδερμία, η οποία εμφανίζεται συνήθως στα άνω και κάτω άκρα, αλλά και στο μέτωπο, με βλάβες που έχουν τη μορφή «χτυπήματος σπαθιού» και μόνιμη αλωπεκία στην προσβεβλημένη περιοχή του τριχωτού της κεφαλής.
- Σταγονοειδή σκληροδερμία, ή λευκό ατροφικό λειχήνα με μορφή σκληροδερμίας
Β. Γενικευμένη σκληροδερμία
Προσβάλλει συχνότερα τις γυναίκες μεταξύ 35 και 50 ετών, μπορεί δε να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Στην πιο συνηθισμένη της μορφή, η νόσος αρχίζει σαν σκληροδακτυλία. Με την πάροδο του χρόνου το δέρμα των δακτύλων λεπτύνει και τα δάχτυλα γίνονται οξύτερα, παθαίνουν αγκύλωση της τελικής φάλαγγας ή νέκρωση και απορρόφηση των ονυχοφόρων φαλάγγων. Συγχρόνως αναπτύσσεται σκλήρυνση του υποδόριου ιστού των άνω άκρων, η οποία σιγά σιγά προχωρεί προς τον λαιμό, τον κορμό και το πρόσωπο.
Όμοια φαινόμενα παρουσιάζονται και στα δάκτυλα των ποδιών, επεκτείνονται δε στις κνήμες και αναγκάζουν τους ασθενείς να βαδίζουν με μικρά βήματα. Το πρόσωπο είναι ακίνητο, χωρίς έκφραση, το δέρμα τεντωμένο και προσκολλημένο στα οστά που βρίσκονται κάτω από αυτό. Το ακρορρίνιο είναι οξύ, τα χείλη ρυτιδωμένα με κάθετες πτυχές, το στόμα ανοίγει δύσκολα και το άνοιγμά του είναι περιορισμένο.
Η νόσος προσβάλλει όλους τους ιστούς και τα όργανα που περιέχουν κολλαγόνο, ιδίως τον πεπτικό σωλήνα και τους πνεύμονες, την καρδιά και τα νεφρά. Εξελίσσεται με πολύ βραδύ ρυθμό και τελικά καταλήγει στο θάνατο.
